ਮਾਤਾ ਸਾਹਿਬ ਕੌਰ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਦਿਹਾਰਾ: ਵਿਸ਼ਵਾਸ, ਹੌਂਸਲੇ ਅਤੇ ਸੇਵਾ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ

ਮਾਤਾ ਸਾਹਿਬ ਕੌਰ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਦਿਹਾਰਾ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਵਿੱਚ ਗਹਿਰੇ ਸਤਿਕਾਰ ਅਤੇ ਮਨਾਂਉਣ ਦਾ ਦਿਨ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ 'ਚ "ਮਾਤਾ ਸਾਹਿਬ ਕੌਰ" ਨੂੰ "ਖਾਲਸੇ ਦੀ ਮਾਤਾ" ਦੇ ਰੂਪ 'ਚ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦਾ ਸਰੋਤ ਹੈ। ਹੌਂਸਲੇ, ਸੇਵਾ ਅਤੇ ਸਮਰਪਣ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕ ਮਾਤਾ ਸਾਹਿਬ ਕੌਰ ਜੀ ਦਾ ਜੀਵਨ ਅੱਜ ਵੀ ਕਰੋੜਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਭਉ ਜੀਵਨ ਬਿਤਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਜਨਮ ਅਤੇ ਆਰੰਭਿਕ ਜੀਵਨ

ਮਾਤਾ ਸਾਹਿਬ ਕੌਰ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਮਾਘ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਤਾਰੀਖ ਨੂੰ, 1664 ਵਿਚ, ਰੋਹਤਾਸ, ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਮਾਤਾ ਜਸਦੇਵੀ ਅਤੇ ਭਾਈ ਰਾਮੂ ਬੱਸੀ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ। ਜਨਮ ਸਮੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਂ ਸਾਹਿਬ ਦੇਵਨ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰੂਝਾਨ ਧਾਰਮਿਕ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਲੈਕੇ ਗਏ ਤਾਂ ਜੋ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਤੋਂ ਅਸੀਸ ਮਿਲ ਸਕੇ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ, ਮਾਤਾ ਸਾਹਿਬ ਕੌਰ ਜੀ ਨੇ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ।

ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰੂਹਾਨੀ ਸਬੰਧ ਬਹੁਤ ਹੀ ਗਹਿਰਾ ਸੀ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ "ਖਾਲਸੇ ਦੀ ਮਾਤਾ" ਦੇ ਪਦ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਅਤੇ ਖਾਲਸੇ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ।

ਖਾਲਸੇ ਦੀ ਮਾਤਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਭੂਮਿਕਾ ਅਤੇ ਯੋਗਦਾਨ

1699 ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਵਿਸਾਖੀ ਦੇ ਦਿਨ, ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਨਿਰਭਉ, ਨਿਰਵੈਰ ਅਤੇ ਧਰਮ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਨ ਲਈ ਵਚਨਬੱਧ ਸਿੱਖ ਸੰਗਤ ਦਾ ਗਠਨ ਸੀ। ਇਸ ਖਾਲਸਾ ਦੀ ਸਪ੍ਰਿਚੁਅਲ ਮਾਤਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮਾਤਾ ਸਾਹਿਬ ਕੌਰ ਜੀ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਬੇਮਿਸਾਲ ਸੀ।

ਵਿਸਾਖੀ ਦੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਗਏ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵਿੱਚ ਮਿਠਾਸ (ਪਾਤਾਸੇ) ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ, ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖਾਲਸੇ ਲਈ ਮਿੱਠੇ ਹਿਰਦੇ ਅਤੇ ਪਿਆਰ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇਸ ਭੂਮਿਕਾ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਮਰਿਆਦਾ ਅਤੇ ਸਮਰਪਣ ਦੇ ਰਸਤੇ ਤੇ ਚਲਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ।

ਹੌਂਸਲੇ ਅਤੇ ਬਲਿਦਾਨ ਦੀ ਮਿਸਾਲ

ਮਾਤਾ ਸਾਹਿਬ ਕੌਰ ਜੀ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਬੇਅੰਤ ਹੌਂਸਲੇ ਅਤੇ ਬਲਿਦਾਨ ਦੇ ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਮਰਤਬੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖਾਲਸੇ ਦੀ ਮਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਖਾਲਸੇ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਅਤੇ ਸਮਰਪਣ ਨਾਲ ਜਨਮ ਦੀ ਅਨੰਤ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਮਾਨਵਤਾ ਦੀ ਸੇਵਾ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਿਮਰਣ ਅਤੇ ਸੇਵਾ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਅਭਿਨਨ ਅੰਗ ਬਣਾਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਹ ਸੇਵਾ ਦਾ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਲਈ ਇੱਕ ਸੱਚੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਬਣਿਆ।

ਵਿਰਾਸਤ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ

ਮਾਤਾ ਸਾਹਿਬ ਕੌਰ ਜੀ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਅੱਜ ਵੀ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹੈ। ਮਾਤਾ ਸਾਹਿਬ ਕੌਰ ਜੀ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਪੂਰਨ ਹੈ:

1. ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਹੌਂਸਲਾ: ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਸਿਮਰਣ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਮਾਤਾ ਸਾਹਿਬ ਕੌਰ ਜੀ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸਦਾ ਹੌਂਸਲੇ ਅਤੇ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਨਾਲ ਜੀਵਨ ਬਿਤਾਉਣ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ।

2. ਨਿਸ਼ਕਾਮ ਸੇਵਾ: ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸੇਵਾ ਵਿਚ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਸਵਾਰਥ ਦੇ ਜੀਵਨ ਜੀਵਣ।

3. ਮਿੱਠਾਸ ਅਤੇ ਸਬਰ: ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵਿੱਚ ਮਿੱਠਾਸ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਹੌਂਸਲੇ ਅਤੇ ਸਬਰ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਕੌਰਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦਿੱਤੀ।

4. ਸਮਰਪਣ ਅਤੇ ਬਲਿਦਾਨ: ਖਾਲਸੇ ਦੀ ਮਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਤਮਿਕ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜੀਵਨ ਯਾਤਰਾ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਹੱਤਵ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਮੂਲ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਮਾਨਣ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦਿੱਤੀ।